9 روش برای قضاوت نکردن دیگران - وبلاگ آژانس الکترونیکی

به گزارش وبلاگ آژانس الکترونیکی، تهران (پانا) - مطالعات نشان می دهد با به تأخیر انداختن قضاوت و داوری روابط بین فردی و اجتماعی ما بهبود قابل توجهی پیدا می نماید، از اضطراب و ترس ما کاسته می گردد، اعتماد به نفسمان تقویت شده و شادی و حال خوب بیشتری را در طی روز تجربه خواهید کرد.

همه ما گاهی، یا شاید اغلب اوقات، دیگران را قضاوت می کنیم. قضاوت کردن مکانیسم دفاعی پیچیده ای در فکر ماست و اغلب اوقات ناخودآگاه رخ می دهد. در واقع مهم ترین محتوای فکری ما در مکالمات درونی مربوط به قضاوت و داوری کردن رفتارها و کنش های خود و دیگران است. بسیاری از ما آن قدر به این عمل فکر عادت نموده ایم که برایمان طبیعی به نظر می رسد بااین حال بسیاری از مواقع رفتار کردن بر اساس قضاوت فکری ما را با مشکل و حتی دردسر روبرو می نماید.

قضاوت کردن معمولاً منجر به تصمیم می گردد و تصمیم اعمال و رفتار ما را شکل می دهند. ازآنجاکه هر فرد تنها از منظر خود وقایع، اتفاقات و رفتارها را می بیند و بر اساس داده های محدود و پیشینی خود آن ها را می سنجد و داوری می نماید دیر یا زود با مشکل روبرو می گردد. اغلب سوءتفاهم ها، درگیری و اختلافات در خانواده و بین دوستان و همکاران و تنش های روزانه ما در محیط های عمومی ناشی از همین قضاوت کردن و داوری ما بر اساس داده های پیشینی (پیش داوری) است.

مطالعات نشان می دهد با به تأخیر انداختن قضاوت و داوری، روابط بین فردی و اجتماعی ما بهبود قابل توجهی پیدا می نماید، از اضطراب و ترس ما کاسته می گردد، اعتمادبه نفسمان تقویت شده و شادی و حال خوب بیشتری را در طی روز تجربه می کنیم.

چرا قضاوت می کنیم؟

روانشناسان معتقدند که قضاوت حاصل تمایل طبیعی ما برای قالب بندی دنیا به منظور معنا دادن به آن است. این قالب ها مبتنی بر واقعیت نیستند بلکه بر اساس تجارب قبلی محدود ما که آن را درست و قطعی تلقی می کنیم، شکل می گیرد.

به عبارت دیگر در فکر ما مکالمه ای بی وقفه در جریان است که طی آن واقعیت دیداری و شنیداری مان را با دسته بندی و برچسب زدن معنا می بخشد تا ابهام را به وضوح تبدیل کند. فکر آدمی به طور عام از ابهام گریزان است و کوشش دارد تا هر ابهام و نادانسته ای را به داده و وضوح تبدیل کند.

یکی از راه های دم دستی فکر برای این کار سنجش و داوری بر اساس داده های قبلی و موجود است. همچنان که انسان بدوی برای برطرف ابهام رعدوبرق آن را خشم خدایان معنا می کرد انسان امروزی نیز هر رفتار و سخنی را هم راستا با آنچه در فکر دارد تطبیق داده و می سنجد. بدین ترتیب است که ما از انواع برچسب ها برای توصیف رفتار و اعمال خود و دیگران استفاده می کنیم. برچسب هایی چون خوب، بد، زشت، زیبا، خسیس، حراف، آب زیرکاه، حریص، عالی، باشکوه و غیره.

بااین حال این تمایل طبیعی آدمی برای معنادار ساختن دنیا، امروزه منشأ بسیاری از آسیب های اجتماعی، گسست روابط، عصبیت و دردسر شده است. چراکه دلایل و انگیزه های خودآگاه و ناخودآگاه دیگری ما را به قضاوت کردن دیگران برمی انگیزد.

بنا به مطالعات انجام شده مهم ترین دلایل و انگیزه های قضاوت کردن دیگران به این توضیح است:

قضاوت براساس عادت

قضاوت در خصوص دیگران می تواند یک عادت آموخته شده باشد. شما ممکن است در محیطی بزرگ شده باشید که فضای منفی حاکم بوده است. مثلاً والدین بر شما و برادر و خواهرانتان سخت می گرفته اند یا هر رفتار و عملتان را ارزیابی نموده اند. یا شاید در مدرسه معلمی داشته اید که دانش آموزان را به عیب جویی از یکدیگر تشویق نموده است. بدین ترتیب عمل قضاوت کردن دیگران به عادتی پایدار در شما تبدیل شده است.

قضاوت به عنوان مکانیسم دفاعی

قضاوت کردن دیگران برای برخی از افراد به علت آسیب هایی است که در کودکی دیده اند. افرادی که در کودکی فقر، بی توجهی والدین، سوءاستفاده یا طرد شدن را تجربه نموده اند، در بزرگ سالی برای فرار از تجربه های مشابه با قضاوت درباره دیگران به طور ناخودآگاه در اطراف خود سدی برای دورنگه داشتن مردم ایجاد می نمایند.

قضاوت برای پنهان کردن ضعف و ناتوانی

قضاوت درباره دیگران می تواند راهی برای پنهان کردن ناتوانی های شخصیتی ازجمله اعتمادبه نفس پایین باشد. بسیاری از افرادی که در فکر خود یا در جمع همواره دیگران را قضاوت و سرزنش می نمایند، خودشان را دوست ندارند. ناتوانی آن ها در ابراز دلسوزی نسبت به خود، آن ها را در دلسوزی نسبت به دیگران ناتوان می نماید و این به یک دور باطل تبدیل می گردد. بنابراین ما اغلب در خصوص دیگران قضاوت می کنیم، زیرا می خواهیم ناتوانی های خود را پشت قضاوت کردن دیگران پنهان کنیم. بدین ترتیب ما کسی هستیم که مخفیانه به خود آسیب می رسانیم.

قضاوت به عنوان فرافکنی

گاهی که از رفتار یا خصوصیاتی در خود ناراحت و نگران هستیم آن را به شخص دیگری نسبت می دهیم؛ این می تواند تسکینی لحظه ای برای ما ایجاد کند، زیرا ما می توانیم خود را متقاعد کنیم که چیزی را که بسیار ناپسند می دانیم هیچ ارتباطی با ما ندارد.

9 روش برای قضاوت نکردن

عادت به قضاوت کردن دیگران می تواند کار و روابط شخصی شما را تحت فشار قرار دهد، این که نسبت به دیگران کمتر با پیش داوری و قضاوت برخورد کنیم، زمان بر است و احتیاج به تمرین دارد، بااین حال روش هایی وجود دارد که می تواند دیدگاه های شما را تغییر دهد.

1) فکر قضاوت و داوری که به فکرتان رسید، مکث کنید

قضاوت کردن دیگران معمولاً به صورت اتوماتیک به فکرمان خطور می نماید، پس باید یاد بگیرید که چگونه هرازگاهی آن ها را متوقف کنید. سعی کنید نسبت به قضاوت کردن دیگران دقت بیشتری نشان دهید، به بیان دیگر، زمانی که چنین افکاری به فکرتان می آید، از آنالیز کردن آن ها خودداری کنید. هنگامی که متوجه می شوید فکر قضاوت به فکرتان خطور می نماید، اولین کار، اعتراف کردن است.

مثلاً وقتی در فکر خود می گویید: نمی توانم باور کنم که او اجازه داده فرزندش با این لباس ها از خانه بیرون بیاید، در این هنگام باید این افکار را متوقف نموده و اعتراف کنید که داشتید در خصوص کسی قضاوت می کردید.

2) قضاوت های خود را به چالش بکشید

زمانی که فکر قضاوت و پیش داوری به فکرتان آمد، باید سعی کنید آن ها را به چالش بکشید. شما می توانید بافکر کردن در خصوص فرض و گمان هایی که در خصوص افراد دارید، افکارتان را به چالش بکشید.

مثلاً در مثالی که در بالا ذکر شد، شما گمان می کنید که آن زن مادر بدی است یا این که به حد کافی از کودک خود مراقبت نمی نماید. بااین حال ممکن است آن مادر روز پرمشغله ای را آغاز نموده باشد و از این که فرزندش لباس کثیف یا مویی نامرتب دارد، خجالت بکشد.

3) سعی کنید دیگران را درک کنید

بعدازاین که فرض و گمان های خود را در خصوص شرایط آنالیز کردید، باید راهی پیدا کنید که به وسیله آن، نسبت به فردی که در خصوصش قضاوت داشته اید، ابراز همدردی و دلسوزی کنید. شما باید راهی بیابید که برای آن رفتار، بهانه پیدا کنید.

مثلاً در خصوص مادری با فرزند کثیف و ژولیده، می توانید با خود بگویید بزرگ کردن بچه، کار سختی است و گاهی اوقات همه چیز آن طور که ما برنامه ریزی نموده ایم، پیش نمی رود. می دانم برخی اوقات فرزند من هم بالباس کثیف و مویی به هم ریخته از خانه بیرون رفته است. در این روش شما با درک شرایط، از قضاوت دربارهٔ افراد منصرف می شوید.

4) نقاط قوت دیگران را بشناسید

در خصوص رفتارهایی که در افراد دیگر دوست دارید یا حتی عاشق آن هستید، بیشتر فکر کنید، چون به شما یاری می نماید تا از قضاوت های عجولانه پرهیز کنید و به جای آن، به تحسین افراد بپردازید. سعی کنید در خصوص خصوصیاتی که در افراد دیگر وجود دارد فکر کنید، به ویژه آن هایی که در زندگی تان تحسین می کنید. این کار به شما یاری می نماید تا از قضاوت در خصوص دیگران پرهیز کنید.

مثلاً به خودتان یادآوری کنید که همکارتان مهربان است و همواره وقتی می خواهید چیزی به او بگویید، با تمام وجود به صحبت های شما گوش می نماید. یا به خودتان بگویید که دوستتان خلاق است و گاهی سعی می نماید شمارا بخنداند. سعی کنید به جای تمرکز روی نکات منفی، روی صفات مثبت دیگران متمرکز شوید.

5) کارهایی را که برای دیگران انجام داده اید فراموش کنید

اگر حس می کنید دیگران به شما مدیون هستند، شاید فکر کنید باید آن ها را قضاوت کنید و این باعث رنجش شما می گردد. به جای آن سعی کنید یاری هایی را که در حق دیگران انجام داده اید، فراموش کنید. حتی به این فکر کنید که دیگران چه کارها و یاری هایی برای شما انجام داده اند.

اگر یاری خود به دیگران را نباید فراموش کنید، ممکن است از دوست خود آزرده خاطر شوید، چون به او پول قرض داده اید و او هنوز پس نداده است. به جای آن، به تمام رفتارهای خوبی که دوستتان در حق شما انجام داده است، تمرکز کنید.

6) اهداف خود را به روشنی معین کنید

گاهی اوقات افراد به اهداف خود نمی رسند چون هدفی که در نظر گرفته اند، غیرعملی است. مثلاً انتظار اینکه تمام پیش داوری ها یا قضاوت دیگران متوقف گردد، هدف بسیار بزرگی است. کار کردن روی جنبه های معینی از یک هدف، عملی تر از درگیر شدن باهدفی بزرگ تر و کلی تر است. در خصوص اینکه می خواهید چه جنبه هایی از قضاوت کردن دیگران را تغییر بدهید، فکر کنید.

مثلاً می خواهید قبل از قضاوت از آن ها پرسش کنید؟ یا می خواهید راهی برای تبدیل قضاوت منفی و مخرب به انتقاد سازنده بیابید؟ برای این که شانس دستیابی به هدفتان را افزایش دهید، لازم است تا اهداف خود را تا حد امکان واضح تر و معین تر کنید.

7) قبل از بیان قضاوت دیگران، صبر کنید

سعی کنید نظر و قضاوت خود را بلافاصله بعد از کاری که فرد موردنظر انجام می دهد، بیان نکنید. اگر امکان دارد، ابتدا کمی از کار او تعریف کنید و سؤال هایی بپرسید و بعدازآن قضاوت و نظر انتقادی خود را مطرح کنید. (از آن مهم تر قضاوت خود را زمانی با او در میان بگذارید که ضروری باشد. مثلا قبل از انجام دوباره همان عمل) این کار به شما فرصت می دهد که در خصوص موضوع و شیوه بیان نظر خود کمی فکر کنید؛ بعلاوه شانس اینکه نظر و قضاوت شما بازخورد خوبی داشته باشد، بیشتر خواهد شد.

8) قضاوت خود را با من آغاز کنید، نه تو

به جای این که جملهٔ خود را با واژه تو آغاز کنید، از کلمهٔ من بهره ببرید. وقتی قضاوت خود را با تو آغاز می کنید، چنین به نظر می رسد که می خواهید جروبحث کنید؛ در این صورت فرد مقابل نیز حالت دفاعی به خود می گیرد.

مثلاً به جای این که بگویید تو همواره وقتی صحبت می کنم حرفم را قطع می کنی، می توانید چیزی شبیه این جمله بگویید: وقتی کسی موقع حرف زدن من، حرفم را قطع می نماید، احساس بیهودگی می کنم.

9) قبل از قضاوت کردن دیگران از خود سؤال کنید

سؤالات زیر می تواند قضاوت ما را نسبت به ارزش ها و نگرش هایی که نسبت به دیگران داریم واقع بینانه تر کند:

- آیا این نگرش یا ارزش صحیح است؟

- آیا به تمام حقایق مرتبط با آن دسترسی دارم؟

- آیا تنها بر یک یا چند بعد منفی تمرکز ننموده ام؟

- آیا به شیوه ای ناعادلانه به این فرد یا گروه برچسب نمی زنم؟

آنالیز نگرش ها و ارزش ها با استفاده از سؤالات فوق، گام بلندی در جهت آگاهی از تعصبات و در نتیجه چالش با پیش داوری ها و قضاوت های ما نسبت به دیگران است.